Bướu cổ, hay còn gọi là bướu tuyến giáp, là tình trạng tuyến giáp phình to bất thường, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và thẩm mỹ. Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, bệnh nhân hoàn toàn có thể hồi phục hoàn toàn. Dưới đây là năm điều quan trọng cần biết về bướu cổ để giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh và cách xử lý hiệu quả.
☰ MỤC LỤC
1. Bướu cổ là gì?
Bướu cổ, hay còn gọi là bướu tuyến giáp, là tình trạng tuyến giáp phì đại bất thường. Tuyến giáp là một tuyến nhỏ có hình dạng giống cánh bướm, nằm ở phía trước cổ. Tuyến giáp có vai trò sản xuất hormone kiểm soát sự trao đổi chất, nhịp tim, huyết áp, thân nhiệt và trọng lượng cơ thể. Khi tuyến giáp phì đại, nó có thể dẫn đến các triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào mức độ và nguyên nhân gây bệnh.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng bướu cổ, trong đó các nguyên nhân phổ biến bao gồm:
- Thiếu I-ốt: I-ốt là một thành phần quan trọng để tuyến giáp sản xuất hormone. Khi chế độ ăn uống thiếu i-ốt, tuyến giáp phải làm việc nhiều hơn để sản xuất đủ hormone, dẫn đến phì đại tuyến giáp và hình thành bướu cổ. Đây là nguyên nhân phổ biến ở các khu vực mà nguồn cung cấp i-ốt trong thực phẩm không đủ.
- Viêm Tuyến Giáp Hashimoto: Đây là một bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào tuyến giáp, gây viêm và làm suy giảm chức năng tuyến giáp (suy giáp). Để bù đắp cho sự thiếu hụt hormone, tuyến giáp có thể phì đại, dẫn đến bướu cổ.
- Bệnh Graves: Ngược lại với viêm tuyến giáp Hashimoto, bệnh Graves là một tình trạng tự miễn gây cường giáp, trong đó tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone. Tình trạng này cũng có thể làm tuyến giáp phì đại và gây ra bướu cổ.
- Bướu Cổ Đa Nhân: Bướu cổ đa nhân là tình trạng mà trong tuyến giáp xuất hiện nhiều nốt, hoặc nhân. Các nhân này có thể lành tính hoặc ác tính và có thể gây ra sự phì đại của tuyến giáp.
- U Tuyến Giáp: U tuyến giáp có thể lành tính (như adenoma) hoặc ác tính (như ung thư tuyến giáp). Các khối u này có thể làm tuyến giáp phì đại và dẫn đến bướu cổ.
- Rối Loạn Nội Tiết: Các rối loạn về hormone, chẳng hạn như trong hội chứng đa bướu nội tiết (MEN), có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp và gây ra bướu cổ.
2. Bướu cổ ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?
Hầu hết bướu cổ là lành tính và không ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe. Tuy nhiên, khi bướu phát triển lớn, nó có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, khó nuốt, khàn tiếng do chèn ép các cơ quan xung quanh.
Những bướu cổ ác tính có thể xâm lấn các cơ quan xung quanh và gây tổn thương các cơ quan khác như gan, phổi, và xương. Ngoài ra, nếu bướu cổ dẫn đến rối loạn chức năng nội tiết, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng như mệt mỏi, thay đổi cân nặng, và rụng tóc.
3. Khi nào cần phẫu thuật bướu cổ?
Không phải tất cả các trường hợp bướu cổ đều cần phẫu thuật. Những bướu lành nhỏ và không gây triệu chứng khó chịu thường chỉ cần theo dõi định kỳ. Tuy nhiên, nếu bướu gây chèn ép làm khó thở, khó nuốt, hoặc mất thẩm mỹ, phẫu thuật có thể là cần thiết. Bướu ác tính hoặc nghi ngờ ung thư cũng cần được phẫu thuật loại bỏ để ngăn chặn sự lan rộng.
4. Dấu hiệu của bướu cổ ác tính
Mặc dù phần lớn các khối u tuyến giáp là lành tính, có khoảng 5% là ác tính. Các triệu chứng ban đầu của bướu cổ ác tính thường không rõ ràng và chỉ phát hiện qua siêu âm hoặc các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác. Khi bướu tiến triển, các dấu hiệu bao gồm khối u ở cổ không di chuyển khi nuốt, khàn giọng do dây thần kinh thanh quản bị ảnh hưởng, và các u giáp trạng có đặc điểm cứng và bờ rõ.
5. Triệu chứng của ung thư tuyến giáp muộn
Ung thư tuyến giáp ở giai đoạn muộn thường biểu hiện các triệu chứng rõ rệt hơn do khối u đã phát triển lớn và xâm lấn các mô xung quanh. Dưới đây là những triệu chứng chi tiết mà người bệnh có thể gặp phải:
– Khối u lớn và cứng
Ở giai đoạn muộn, khối u tuyến giáp thường to ra và trở nên cứng chắc hơn. Sự phát triển này làm cho khối u không còn di động khi nuốt, khác với các khối u lành tính thường di chuyển theo nhịp nuốt. Người bệnh có thể cảm nhận được khối u khi sờ vào vùng cổ, và kích thước của nó có thể gây khó khăn trong các hoạt động hàng ngày.
– Khàn tiếng nặng
Khàn tiếng là một triệu chứng phổ biến do khối u xâm lấn dây thần kinh thanh quản. Dây thần kinh này kiểm soát các cơ mở và đóng dây thanh quản, nằm gần tuyến giáp. Khi bị ảnh hưởng, giọng nói của người bệnh trở nên khàn đục, và trong một số trường hợp nặng, có thể dẫn đến mất giọng hoàn toàn.
– Khó thở và khó nuốt
Khối u lớn có thể chèn ép vào đường thở và thực quản, gây khó thở và khó nuốt. Người bệnh có thể cảm thấy nghẹt thở hoặc khó khăn khi nuốt thức ăn và nước uống. Đây là những triệu chứng nghiêm trọng, cần được thăm khám và điều trị kịp thời.
– Thay đi về màu da và loét da vùng cổ
Da vùng cổ có thể trở nên sậm màu hơn, và trong một số trường hợp, khối u có thể làm da bị loét và chảy máu. Sự thay đổi này thường do khối u phát triển quá lớn, làm tổn thương các mô da xung quanh và gây ra hiện tượng viêm nhiễm, loét.
– Kết quả chẩn đoán hình ảnh
Siêu âm và các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như CT, MRI, PET scan là những công cụ quan trọng để xác định chính xác tình trạng ung thư tuyến giáp. Các kỹ thuật này giúp bác sĩ nhìn rõ kích thước, vị trí, và đặc điểm của khối u, từ đó đưa ra chẩn đoán chính xác và phương án điều trị phù hợp.
6. Các phương pháp điều trị bướu cổ
Điều trị bướu cổ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Nếu bướu cổ do thiếu i-ốt, bổ sung i-ốt qua chế độ ăn uống có thể giúp giảm kích thước bướu. Với các trường hợp viêm tuyến giáp Hashimoto và suy giáp, bổ sung hormone tuyến giáp hàng ngày là cần thiết. Phẫu thuật thường chỉ được đề nghị khi bướu gây ra các vấn đề nghiêm trọng như chèn ép đường thở hoặc nghi ngờ ung thư.
Bệnh nhân bướu cổ cần theo dõi thường xuyên và tái khám định kỳ để đảm bảo bướu không phát triển thêm hoặc gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.
7. Lời kết
Bướu cổ là một tình trạng phổ biến và thường lành tính. Tuy nhiên, việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng. Nếu bạn bị bướu cổ hoặc nghi ngờ bị bướu cổ, bạn đừng ngần ngại thăm khám và theo dõi sức khỏe thường xuyên để bảo vệ bản thân khỏi những rủi ro tiềm ẩn.
Medi Health Care ® | Dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại nhà chuyên nghiệp và toàn diện
