Áp xe hậu môn là là một vấn đề sức khỏe khá phổ biến mà nhiều người gặp phải. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về áp xe hậu môn, nguyên nhân gây ra, triệu chứng điển hình và cách phòng ngừa, điều trị hiệu quả.
☰ MỤC LỤC
1. Áp xe hậu môn là gì?
Áp xe hậu môn (tiếng Anh là anal abscess) là tình trạng nhiễm trùng và tích tụ mủ ở một hoặc nhiều tuyến hậu môn. Tuyến hậu môn là những tuyến nhỏ nằm ở xung quanh hậu môn, có chức năng tiết ra chất nhầy giúp bôi trơn hậu môn khi đi đại tiện. Khi các tuyến hậu môn bị tắc nghẽn, vi khuẩn sẽ xâm nhập và gây nhiễm trùng, dẫn đến hình thành áp xe.
Áp xe hậu môn là một bệnh lý phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ em. Nếu không được điều trị kịp thời, áp xe hậu môn có thể gây ra một số biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
- Lỗ rò hậu môn: Đây là biến chứng phổ biến nhất của áp xe hậu môn. Khi ổ áp xe vỡ ra, một đường hầm nhỏ sẽ hình thành giữa ổ áp xe và da xung quanh. Đường hầm này sẽ dẫn lưu mủ và chất dịch ra ngoài, gây ra tình trạng chảy mủ hậu môn.
- Nhiễm trùng máu: Đây là một tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể. Nhiễm trùng máu có thể gây ra sốt cao, ớn lạnh, khó thở, và thậm chí là tử vong.
- Hậu môn nhân tạo: Trong một số trường hợp, áp xe hậu môn có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng đến ống hậu môn, khiến bác sĩ phải cắt bỏ một phần của ống hậu môn. Sau khi cắt bỏ, bệnh nhân sẽ cần sử dụng hậu môn nhân tạo để bài tiết phân.
- Ung thư trực tràng: Áp xe hậu môn có thể là một dấu hiệu của ung thư trực tràng. Tuy nhiên, trường hợp này rất hiếm gặp.
2. Phân loại áp xe hậu môn
Áp xe hậu môn có thể được phân loại theo vị trí, mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân.
– Phân loại theo vị trí
- Áp xe quanh hậu môn: Đây là loại áp xe phổ biến nhất, chiếm đến 60% các trường hợp mắc phải. Áp xe quanh hậu môn thường xuất hiện ở dạng mủ dưới da, sưng đau, có màu đỏ và cảm giác ấm khi chạm vào.
- Áp xe hố ngồi – trực tràng: Đây là loại áp xe phổ biến thứ hai, hình thành do sự chèn ép xuyên qua cơ thắt hậu môn bên ngoài, đi vào bên trong trực tràng.
- Áp xe trực tràng: Đây là loại áp xe hiếm gặp, hình thành ở trong trực tràng.
- Áp xe móng ngựa: Đây là loại áp xe nặng, hình thành ở cả hai bên của hậu môn và trực tràng.
– Phân loại theo mức độ nghiêm trọng
- Áp xe nông: Áp xe nằm ở dưới da, gần bề mặt hậu môn.
- Áp xe sâu: Áp xe nằm sâu bên trong hậu môn hoặc trực tràng.
– Phân loại theo nguyên nhân
- Áp xe hậu môn do nhiễm trùng: Đây là loại áp xe phổ biến nhất, thường do nhiễm trùng các tuyến hậu môn.
- Áp xe hậu môn do chấn thương: Áp xe hậu môn có thể xảy ra sau khi chấn thương hậu môn, chẳng hạn như phẫu thuật hậu môn hoặc tai nạn.
- Áp xe hậu môn do bệnh lý: Áp xe hậu môn có thể xảy ra do các bệnh lý như bệnh Crohn, HIV/AIDS hoặc viêm trực tràng.
Điều trị áp xe hậu môn phụ thuộc vào loại áp xe và mức độ nghiêm trọng của áp xe. Áp xe hậu môn thường được điều trị bằng cách phẫu thuật dẫn lưu mủ. Sau phẫu thuật, người bệnh cần dùng kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng tái phát.
3. Nguyên nhân gây ra áp xe hậu môn
Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến áp xe hậu môn, bao gồm:
- Tắc nghẽn tuyến hậu môn
- Chấn thương hậu môn
- Táo bón
- Nhiễm trùng đường ruột
- Rối loạn tiêu hóa
- Bệnh Crohn
- Viêm loét đại tràng
- Bệnh Crohn (còn được gọi là bệnh viêm ruột mạn tính từng vùng – IBD. Đây là một bệnh tự miễn gây ra bởi tình trạng viêm ở đường tiêu hóa).
Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc áp xe hậu môn bao gồm:
- Chế độ ăn uống thiếu chất xơ
- Thừa cân hoặc béo phì
- Bệnh HIV/AIDS
4. Triệu chứng của áp xe hậu môn
Các triệu chứng phổ biến của áp xe hậu môn bao gồm:
- Đau, sưng và khó chịu ở hậu môn
- Sờ thấy kối u sưng mềm, nóng đỏ ở vùng hậu môn
- Cảm giác nóng rát ở hậu môn (đặc biệt là khi đi đại tiện)
- Chảy máu từ hậu môn
- Tiết dịch bất thường ở hậu môn
- Sốt, mệt mỏi
- Táo bón
Để giảm nguy cơ mắc các biến chứng của áp xe hậu môn, người bệnh cần đến khám bác sĩ ngay khi có các triệu chứng của bệnh.
5. Chẩn đoán và điều trị áp xe hậu môn
– Chẩn đoán áp xe hậu môn
Bác sĩ sẽ chẩn đoán áp xe hậu môn dựa trên các triệu chứng của bạn và kết quả khám hậu môn và trực tràng.
– Điều trị áp xe hậu môn
Áp xe hậu môn là bệnh lý cần được điều trị sớm để tránh các biến chứng nguy hiểm. Có hai phương pháp điều trị áp xe hậu môn phổ biến là:
– Chọc hút mủ
Phương pháp này được áp dụng cho các trường hợp áp xe nhỏ, chưa vỡ. Bác sĩ sẽ sử dụng kim tiêm để hút mủ ra ngoài. Sau khi phẫu thuật, bạn có thể cần dùng thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng.
– Mổ rạch áp xe
Phương pháp này được áp dụng cho các trường hợp áp xe lớn, đã vỡ hoặc tái phát. Bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ ở vùng hậu môn để dẫn lưu mủ ra ngoài. Sau khi phẫu thuật, người bệnh cần được theo dõi và chăm sóc cẩn thận để tránh nhiễm trùng.
6. Phòng ngừa áp xe hậu môn
Để phòng ngừa áp xe hậu môn, bạn nên:
- Ăn nhiều chất xơ để tránh táo bón: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, và ngũ cốc nguyên hạt để giữ cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
- Uống đủ nước
- Tập thể dục thường xuyên
- Vệ sinh hậu môn sạch sẽ sau khi đi vệ sinh: Sử dụng nước ấm và xà phòng nhẹ để rửa hậu môn.
- Tránh ngồi xổm hoặc ngồi lâu trên ghế cứng: Ngồi xổm có thể làm tăng áp lực lên hậu môn, khiến các tuyến hậu môn bị tắc nghẽn.
- Điều trị sớm các bệnh lý đường tiêu hóa
- Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục để phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm HIV/AIDS.
7. Một số câu hỏi thường gặp về áp xe hậu môn
Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về áp xe hậu môn:
– Áp xe hậu môn có tự khỏi không?
Không, áp xe hậu môn không tự khỏi. Nếu không được điều trị, áp xe có thể lan rộng và gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
– Áp xe hậu môn có tái phát không?
Áp xe hậu môn có thể tái phát, đặc biệt là ở những người có các yếu tố nguy cơ như: Nhiễm trùng đường ruột, chấn thương hậu môn, tắc nghẽn tuyến hậu môn,… Tỷ lệ tái phát áp xe hậu môn dao động từ 10% đến 40%.
– Áp xe hậu môn có nguy hiểm không?
Áp xe hậu môn có thể nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Áp xe có thể lan rộng và gây nhiễm trùng máu, một tình trạng đe dọa tính mạng.
8. Kết luận
Áp xe hậu môn là một bệnh lý phổ biến, có thể gây đau đớn và khó chịu cho người bệnh. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về áp xe hậu môn hoặc các biến chứng của bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Nếu bạn có các triệu chứng của áp xe hậu môn, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm.
